Darío Xohán Cabana

 

Inés puxo na mesa un bolo de pan encetado xa, medio xamón, un prato de chourizos, queixo fresco e queixo curado. Colocou un prato diante do viaxeiro, e nel coitelo, garfo e serviñeta, todo moi ben disposto. O pan era da casa, macizo e de coda moura. O viaxeiro, deixando o coitelo e o garfo de Inés cun sorriso coma de desculpa, tirou de navalla parecida ás de Taramundi pero non igual, tallou un pequeno codelo sobre o que puxo medio chourizo, e púxose a comer a pequenos bocados que cortaba con moita mesura. A conversa seguía, oída polo forasteiro, que de cando en cando correspondía ós sorrisos de Inés e de Masito co seu e cunha leve inclinación de cabeza. Acabado o codelo e o chourizo, tallou outra miguichiña de pan, púxolle enriba unha delgada laña de xamón e seguiu moulando de gorxeliño, botando de cada pouco un trago de viño tan curto que máis ca beber parecía que bicaba o tangué. Cortou logo queixo duro, e por fin queixo do brando, sempre en pequenas cantidades, e pareceu dar por rematada a merenda, pois aseou moi coidadoso os beizos coa serviñeta, pregouna e púxoa diante de si, limpou a folla da navalla pasándoa polo papo do polgar esquerdo, dobrouna e gardouna no peto de diante do pantalón. —Ai señor —díxolle Inés—, e aínda parece mentira que un home tan grande coma vostede coma tan pouco. Coma unha miguíña máis, señor, que me deixa en vergonza. —Por nada do mundo quixera eu facer tal —repuxo o viaxeiro—, e xúrolle polo que máis quero que tan bo pan e tan bo compango había moito que eu non os probara. Mais aínda que a caixa do meu peito é bastante grande, sonlle home de pouca comida, pois o máis da miña forza vélleme do sol. É andada agora comín máis do que adoito, por causa do encetado enlido que houbo todo o día. —Sonlle cousas esas —terciou Masito— que teñen moito misterios, homes ben pequenos e de pouco ancho que comen, mellorando o presente, o desmínio ca bestas, e teñen toda a vida cara de fame. E outros coma vostede, grandes e esculturidos, parece que se manteñen con nada. O metabolismo é unha cousa marabillosa. —Neso ten razón Maximiliano —dixo Manuel de Braes—, porque non houbo nestes contornos home que comese máis có Forxán vello, e todos nós que o coñecemos non sabiamos onde o metía, pois nunca chegou ós sesenta quilos. E forza tampouco non tiña moita, nin valía cousa para o traballo. Moita famiña vos ten pasado. Acórdome que aló polo corenta, que había máis gana da que se podía matar, o pobre do Forxán andaba desesperado. Cando chegaron os Milagres de Saavedra, que ía tódolos anos, puxo a cocer canto touciño lle quedaba na casa, que por aí serían tres libras galegas, e levouno para a merenda cun currucho de pan como puño dun neno. Eu fun con el aquel ano. O touciño era todo lardo, marelo e sen freba ningunha, pero cando acabou de merendar non lle quedaba nada. Pan sobroulle aínda un pouquiño. Daba reparo velo comer daquela maneira. Non sei como daría pasado o resto do ano, pero aquel día coñécese que non quería aforrar.