Unha das obras capitais da poesía galega do século XX, converténdose nun emblema lírico da denuncia, a resistencia e a dor colectiva dun pobo sometido á represión cultural e política. Publicada por vez primeira en 1962, esta compilación poética articúlase arredor da metáfora da noite —símbolo da opresión, do silenciamento e do esquecemento— que se prolonga indefinidamente, converténdose nunha pedra inamovible que afoga a esperanza. A voz do poeta transita entre a indignación e a melancolía, combinando unha linguaxe directa e austera con imaxes poderosas que expresan o sufrimento da identidade galega, a inxustiza social e a alienación existencial. Cada poema é un berro contido, unha formulación desesperada que non renuncia ao compromiso nin á dignidade, empregando o galego como ferramenta de reivindicación e supervivencia cultural. A obra expresa unha fonda conciencia do paso do tempo, do deterioro moral e da memoria colectiva borrada, mais tamén agroma nela unha corrente de resistencia e solidariedade que percorre toda a súa estrutura poética. O contexto histórico e político no que xorde "Longa noite de pedra" é o da ditadura franquista, unha etapa de férrea censura, persecución ideolóxica e negación sistemática das linguas e culturas periféricas como a galega. Celso Emilio Ferreiro, comprometido activista político e defensor do galeguismo, redacta esta obra durante a súa estadía en Venezuela, desde onde observa con dor a realidade da súa terra, reflectindo unha Galicia sombría, exiliada dentro de si mesma, con aldeas empobrecidas, símbolos afogados e palabras mutiladas. A súa poesía non é só unha resposta íntima ao sufrimento individual, senón un exercicio de denuncia colectiva, onde os versos se converten en trincheiras líricas contra a desmemoria e a tiranía. Ao mesmo tempo, a obra amosa a influencia doutras tradicións literarias da resistencia, como a poesía social castelá dos anos cincuenta, mais mantendo unha voz absolutamente singular e irrenunciablemente galega. Este contexto engade intensidade e urxencia ao discurso poético, converténdoo nun testemuño fundamental da dignidade nun tempo escuro. Dentro da obra destacan composicións como o poema homónimo "Longa noite de pedra", que condensa a mensaxe central nunha sucesión de imaxes contundentes e minimalistas, onde a noite simboliza unha eternidade sen saída e a pedra representa o peso da dominación e da censura. Outros textos profundan no baleiro das promesas traizoadas, no desarraigo ou na denuncia dos poderes relixiosos e políticos que perpetúan o silencio, sempre desde unha perspectiva de fondo humanismo. O estilo de Ferreiro, caracterizado por unha aparente simplicidade e unha fonda capacidade de evocación, fuxe dos artificios retóricos para impactar directamente na conciencia do lector, facendo que a súa poesía sexa inmediata, viva e profundamente emotiva. Os seus versos actúan coma crónica emocional dun tempo, dunha xeración e dun país secuestrado, mais tamén como chamas de resistencia nun contexto de desposesión simbólica. Por todo isto, a obra é tanto un documento histórico como unha obra de arte literaria de valor permanente. "Longa noite de pedra" consolidouse así como un clásico indispensable da literatura galega contemporánea, unha obra que transcende o seu tempo para falar de calquera opresión e de toda forma de inxustiza. O seu impacto foi tal que moitos dos seus versos foron reproducidos en murais, cancións e actos reivindicativos, converténdose en parte da memoria colectiva galega. Ferreiro non só deu forma poética á dor e á esperanza, senón que fixo do idioma un acto de liberdade e da poesía unha arma contra o esquecemento. A súa obra representa un nó fundacional na conciencia moderna de Galicia, onde palabra e dignidade se funden nunha única materia verbal de extraordinaria forza expresiva. A súa vixencia permanece, porque a noite pode alongarse, mais sempre hai quen escribe para rachala.
