A achega dos lucenses á literatura galega é inmensa, profunda e diversa, cunha continuidade que vai desde o século XIX ata a actualidade, sempre cun selo propio baseado na forza da terra, a riqueza oral e a imaxinación viva. Desde Antonio Noriega Varela, que cantou as aldeas e os ríos de Mondoñedo cunha delicadeza única, ata Álvaro Cunqueiro, que converteu a fala popular en ouro de ficción, os escritores lucenses souberon crear mundos onde a tradición e a fantasía conviven sen conflito, ofrecendo unha visión ampla e orixinal de Galicia. No século XX, Ánxel Fole deu voz aos contos de medo, aos misterios rurais e ás crónicas da cidade de Lugo, sempre cun estilo directo e unha mestura sutil de realismo e marabilloso; Uxío Novoneyra, co seu verso libre e poderoso, fixo da serra do Courel un símbolo universal de identidade e resistencia; Manuel María, cantando a Terra Chá, construíu unha poesía chea de compromiso cívico e amor profundo pola lingua galega. Tamén Darío Xohán Cabana renovou a épica, Marica Campo ofreceu unha lírica feminista e espiritual, e Lois Diéguez defendeu a memoria colectiva nos seus relatos e ensaios. Na literatura recente, novos nomes lucenses seguen mantendo viva esta tradición: poetas como Isidro Novo ou narradores como Anxo Rodríguez Lemos exploran novas formas sen perder o vínculo coa terra e coa identidade. A variedade de estilos, xéneros e sensibilidades entre os lucenses é enorme, mais todos comparten unha fidelidade á lingua, un respecto pola memoria popular e unha capacidade especial para captar a maxia do cotián.
