domingo, 23 de marzo de 2025

Branca Trigo











Boas, hola, eu son Branca Trigo, son poeta. Vou ler algúns textos de cada un dos libros que publiquei ou que escribín ata o de agora. Fixen unha selección atendendo a un criterio temático. Penso que é moi importante a palabra, como non podía ser doutro xeito, e o xeito en que nomeamos as cousas, polo que incluín poemas que conteñen a palabra nome. O primeiro é o meu poemario Coñecemento do Medo, publicado por Edicións Malafera no ano 2021. Abro cunha cita de Álvaro Cunqueiro, que di: "O primeiro que facía cun tolo era cambiarlle de nome. Dixíalle ao tolo que por un casual se chamaba Secundino. Ti es Pepito e nada máis, contesta só por Pepito." Despois, parece que arrincando dese Pepito, inventáballe Secundino unha vida nova. E o poema titúlase Actividade 2: fabrica este bálsamo de pertenza. Ingredientes: comprobante de amniocentese, auga bendita, carne brillante, unha ou varias ameazas de apostasía. Instrucións: cultivar o estrondo coas raíces para arriba. Instrucións: oculta as ronchas, vas e olubas de musgo suave provocando unha fotosíntese brutal. Enganar o sol como o mártir os cravos. Cortar follas de aloe coa man espida de fera brava. Prensar a soidade entre as páxinas dun libro de botánica do franquismo. Recordar que o proceso non é todo, aquí a contradición. E o peso das leivas muscula de xocate. Licuar de contado, non metas os dedos. Saber que a liberdade sería demasiado. Se todo se fai correctamente, o menciñeiro non debería diluírse. E medraría xan atado ao nome feo que lle deron. De Condolore, publicado por Urutau no ano 2023. Non, minto, no 2022. Nunca digo o meu nome real nos bares, nin reproduzo no ollo da choiva o que toque algún conduto espectador de golpes, ou contradiga a fe interlocutiva nunha persoa xe controlada que se achega á perfección. O xa later sempre a cona húmida, deixar un bo recordo por se acaso. Nunca ensino alivio á concordancia plena, luz, e que me mate en enganados. De Transo, Edicións Malafera 2024. Despois dunha primeira invocación: O nome preservar ou alterar nos a memoria como a unha operación estética escíndenos da historia. Dunha parte da historia chegan os gumes sucios a gravar floracións no interior de cada cranio. O seguinte, tamén moi breve, é dun proxecto inédito e di así: cómpre definir antes que nada a mina como acto que produce, area e conduto, retorceron o meu nome, o seu pescozo. Antes que nada foi o nome, unha gorxa con area, un enofraco a percorrer a arteria, un nome, ao fondo, como xoias, define o descubrimento. Antes que nada souben, como non saben as ricas, que a dor que me define vén da man da explotación, o nome. E para rematar, o máis recente, dun proxecto inédito e tamén inacabado. Día así: a noite de San Xoán do ano 1626 foi descuberta unha tecnoloxía innomeable. Porque a tecnoloxía, como calquera outra ferida, pode ser descuberta. Neste caso, foi un grupo de mozas da Franqueira quen extraeu dentre os pregos da palabra Milagre un incendio en forma de saber. Aprenderon a ler a vida das persoas na sección transversal da segunda vértebra cervical. Se observasen a miña, por exemplo, saberían da afinación exacta de cada carricanta que me aniñan os oídos, da ausencia de calor na miña cara diminuta e dos abortos como perlas entre a carne aterecida dunha ostra. Saberían que o día que nacín diluviou a auga e que, por uso, nunca bebo auga. Mediante numerosos sacrificios, lembraron o primeiro ser humano que pisou as terras da Cañiza cunha perna necrosada e un tourón por compañeiro. Coñeceron cada filletole desbotado e desbocado nos faiados. Adiviñaron que, segundo Federici, a profecía sería substituída polo cálculo de probabilidades, que presenta un futuro baseado na repetición, na regularidade, na eterna permanencia do sistema. Sen contemplar o ser mutante e insurrecto que é a vontade. So había un elemento que non eran quen de acadar analizando o pescozo cercenado de alguén: o seu nome, porque igual que hai ciencia na masacre dos augurios, hai un vudú ancestral na antroponimia. Ante a incógnita existen dous tipos de persoas: aquelas que, ao descubrir algo que non coñecían, se senten insignificantes e aquelas que, ao descubrir algo que non coñecían, o senten insignificante. Non se encadraban as mulleres da Franqueira, se sentiron a perda da memoria como un desmembramento ou cometeron o crime imperdoable de pensar que non importan as palabras. Non sei o lume aberto, non sei os cervos fracturados ante as portas dunha casa e nin sequera sei se esta é unha historia verdadeira. Eu non leo nos osos. Sei o meu propio nome e pouco máis. E xa é bastante. Dicirse unha mesma é un feitizo imprevisible. Chámate a goreira ou xavia ou bruxa e quedarás marcada como as reses. Pouco antes da súa execución, elas predixeron que no libro esotérico A Galiña Negra quedaría escrito que a verba será última en chegar. Tendo en conta que a palabra Grimorio non é máis que unha deformación de gramática, penso que podemos confiar nas notas desocultistas sobre lingua e adoptar como xaneiro que a verba será a última en chegar. Gardada no peto dun meniño que camiña amodo entre a lava. Non vos equivoquedes, nomear a Deus está completamente permitido, pero a ver quen é capaz de prescindir da escuridade do ollo dos sonagros para así pronunciar unha verba caída sobre o mundo. A ver quen é capaz de expirar máis dunha vez abrindo portas no pulmón da súa idade para deixar a ofrenda: un fío de dióxido. A ver como aceptamos esta morte, que é dicir as cousas. Nomear a Deus está permitido, pero é algo como dicir familias en violencia ou gorxas en canción ou mastigarse en dentes. Como dicir amor, sen someter coa cursiva languidecida os apelidos recónditos en chamas á chama inquisitoria do fogar. E coma un can, a xente nova. Os meses fanse anos para ela, a capela faise can para este ano rabioso de sabérmonos delicadamente mortas. Porque unha morte dura o que a desposesión. A morte dura desde o primeiro dente que perdemos ata que unha meniña se pregunta como se chamaba a nai, da nai, da nai, da nai, da nai da súa nai, e non existe unha resposta. Porque a verba será a última en chegar. E chegará entre corvos, dirá Deus, e centos de mulleres fracas con muletas escaparán correndo, como arañas, e as arañas perderán as patas todas para se confundir co froito da orfandade, e os hospicios encheranse de apelidos inventados na mitose catastrófica do pánico e o acento. A verba chega, rapiñando idiomas brancos do corpo esnaquizado dun exército. A verba chega. É unha bruxa. É os nomes das persoas asasinadas a noite de San Xoán do ano 1626. É o nome das culpables aforcadas. É o nome do verdugo. É o nome do cabalo de estómago infestado e mans pequenas que montaba o verdugo ata deixalo abandonado. A verba. É unha bruxa. Abandonada no peto dun meniño xunto ao Deus que prefiramos. Xunto a un xogo. Un talismán. É unha presiña de peyote. Xuntos, nomes das nais, das nais, das nais, das nais, das nosas nais.