De verborgen macht van banken en de illusie van controle de financiële crisis van 2008 legde bloot hoezeer banken de wereldeconomie in hun greep houden met publiek geld werden ze gered maar sindsdien lijkt er weinig veranderd joris luiendijk dook als antropoloog en schrijver in de wereld van de bankiers met een eenvoudige maar scherpe vraag hoe kunnen bankiers met zichzelf leven hij ontdekte een gesloten wereld vol onzekerheid kortetermijndenken en morele ambiguïteit bankiers leven onder de constante dreiging van ontslag waarbij drie methoden worden gehanteerd de ‘golf’ met regelmatige ontslagrondes de ‘executie’ waarbij werknemers plotseling verdwijnen en de ‘kal’ waarin de slechtst presterende werknemers routinematig worden verwijderd deze cultuur bevordert kortetermijndenken en persoonlijke overlevingsdrang bankiers rechtvaardigen hun positie door zichzelf te zien als getalenteerde specialisten terwijl de buitenwereld hen afschildert als hebzuchtige karikaturen een van luiendijks opvallendste ontdekkingen is dat insiders zich bewust zijn van de kritiek maar weinig veranderen ze voelen geen verantwoordelijkheid voor de risico's die ze nemen omdat de lasten worden afgewenteld op aandeelhouders en belastingbetalers dit systeem van 'too big to fail' maakt persoonlijke aansprakelijkheid irrelevant politici spelen hier een rol in door na hun carrière over te stappen naar lucratieve functies bij banken zoals gert zalm en jan peter balkenende wat de indruk wekt dat politieke controle op banken steeds zwakker wordt de kernvraag is of een fundamentele verandering mogelijk is luiendijk wijst op historische verschuivingen zoals de afschaffing van de slavernij en de emancipatie van vrouwen die ooit onmogelijk leken maar uiteindelijk realiteit werden echte verandering vereist een collectieve bewustwording van het systeem en de wil om verantwoordelijkheid af te dwingen dit betekent dat journalisten politici en burgers kritischer moeten kijken naar de verstrengeling van financiële en politieke belangen de toekomst van de financiële sector hangt af van de bereidheid om de macht van banken te doorbreken met mondiale controle en een herziening van de prikkels voor bankiers alleen dan kan de sector werkelijk dienstbaar worden aan de samenleving
