Cantos caucanos

O libro Cantos caucanos, publicado por primeira vez en 1985, está composto por vinte e cinco poemas, organizados nunha secuencia que recrea unha travesía lírica e espiritual polo val do río Cauca, en Colombia. A estrutura responde á idea do “canto” como unidade poética cargada de oralidade, musicalidade e evocación ancestral, recuperando unha tradición épica e colectiva, mais resignificada desde a experiencia individual do autor, exiliado e en tránsito. Cada poema funciona como unha peza independente mais tamén como parte dun corpo maior que articula a súa visión do trópico como espazo simbólico e identitario. Os cantos non seguen unha narración lineal, senón que se moven por asociacións sensoriais, imaxes oníricas e fragmentos de memoria, entrelazando referencias naturais (ceibas, ríos, aves, selvas) con elementos culturais e históricos da América indíxena e colonial. A lingua é rica, densa e híbrida, empregando galego con influxos léxicos colombianos, termos indíxenas e expresións que resoan a oralidade popular. Esta mestura crea unha atmosfera poética de fronteira, onde Galicia e América dialogan sen xerarquías. O río Cauca aparece como metáfora do tempo e da existencia, pero tamén como espazo de fecundidade, perigo e revelación, con forte presenza feminina asociada á terra e ao desexo. A voz lírica é múltiple: ora íntima e confesional, ora épica e colectiva, construíndo unha perspectiva que integra o político co mítico, o amoroso co telúrico. Moitos dos cantos están dedicados a figuras simbólicas: mulleres, ceibas, lumes, ventos, sempre cun ton que oscila entre o exilio e o deslumbramento. A repetición léxica e rítmica contribúe a reforzar a sensación de mantra ou invocación ancestral. A musicalidade dos versos é unha das claves do libro, cun uso intenso da aliteración, a asonancia e os paralelismos sintácticos, o que fai dos cantos tamén unha experiencia auditiva. En conxunto, Cantos caucanos articúlase como unha obra coral onde a suma de voces, paisaxes e símbolos crea unha cartografía poética atlántica. Cada canto é unha peza dun mosaico vital, unha tentativa de fundir dúas culturas mediante a palabra. A voz de Taramancos resoa aquí como mediadora entre mundos, entre a selva americana e o mar galego, nunha linguaxe que non só narra, senón que invoca, transforma e funde identidades. A súa estrutura, por tanto, responde á lóxica dun longo poema fragmentado que constrúe a identidade dende a dispersión e o encontro.