Mostrando entradas con la etiqueta 2025. Mostrar todas las entradas
Mostrando entradas con la etiqueta 2025. Mostrar todas las entradas

viernes, 5 de septiembre de 2025

Staden

Since 2013, Staden has been a long-running, richly reported podcast that thinks holistically about the city: Dan Hallemar and Håkan Forsell walk, read and listen through streets from Kiruna to Istanbul, Los Angeles to Cairo, mapping how architecture, memory, labour, faith, music, infrastructure and everyday life braid into urban form. Their method is political without slogans—treating buildings, archives, sounds and habits as clues—so episodes move fluently between planning and poetry, welfare histories and market shocks, monuments and margins. The tone is curious, exact and generous: each city becomes a case study in seeing, where contradictions—beauty and violence, nostalgia and reinvention—coexist. Staden is, simply, a patient school of urban attention, turning listeners into better readers of places.



Kiruna, Lissabon, Hjo, Manchester, Berlin, Karlskrona, Stockholm, Borlänge, Uppsala, Västerås, Tel Aviv, Sundsvall, Helsingfors, London, Köpenhamn, Södertälje, Wien, Brno, Halmstad, Belgrad, Paris, Malmö, Alexandria, Amsterdam, Ruhr, Bryssel, Istanbul, Budapest, Borås, Oslo, Warszawa, Baltimore, Savannah, Chicago, Los Angeles, San Diego/Tijuana, Sala, Kalmar, Prag, Rom, Neapel, Thessaloniki, Skellefteå, Linköping, Visby, Moskva, Hudiksvall, Örebro, Örnsköldsvik, Norrköping, Antwerpen, Malung, Bredäng, Göteborg, Luleå, Tuzla, Sarajevo, Split, Växjö, Fruängen, Landskrona, Tunis, Fès, Islamsk stad, Liljeholmen, Huskvarna, Sheffield, Blackpool, Liverpool, Norra England, Östersund, Zürich, Hamburg, Riga, Minsk, Karlstad, Karlshamn, Sigtuna, Motala, Gävle, Eskilstuna, Skaraborg, Falun, Umeå, Sundbyberg, Gdańsk, Lund, Lillehammer, Trondheim, Kairo, Helsingborg, Luxemburg, Trier, Leipzig, Dresden, Málaga, Córdoba.

https://www.stadenpodcast.se/bladdra

Stadsplanering, Böcker, Trauman, Villastaden, Aktivism, Frågepod, Grannskap, Mixtape, Skolan, Shopping, Utopier, Turismen, Döden, Tjuv och polis, Kulturarvets teater, New Towns, Ensamheten, Eliten, Tro och religion, Känslorna, Tiden, Katastrofen, Musiken, Arkiven och biblioteken, Hälsan, Kollektivtrafiken, Råvaran, Hemmets rum, 1980-talet, Folksamlingen, Konstverk, Natten, Information, Marken, Järnvägen, Monumenten, Ljuden, Stad av gator, Gränser, Sjukhus (arbetsplats), Glömskan, Energi, Kyrkan, Fotografiet, Produktionens arkitektur, HSB, Tiotalet, Stockholms 1990-tal, Öar, De gamlas stad, Talkshow tour Göteborgs 1970-tal, Talkshow tour Malmös 1980-tal.


Sedan 2013 har Staden varit en långlivad och rikt berättad podcast som betraktar staden på ett holistiskt sätt: Dan Hallemar och Håkan Forsell vandrar, läser och lyssnar genom gator från Kiruna till Istanbul, från Los Angeles till Kairo, och kartlägger hur arkitektur, minne, arbete, tro, musik, infrastruktur och vardagsliv flätas samman i den urbana formen. Deras metod är politisk utan slagord – byggnader, arkiv, ljud och vanor behandlas som ledtrådar – så avsnitten rör sig obehindrat mellan planering och poesi, välfärdshistorier och marknadskriser, monument och marginaler. Tonen är nyfiken, exakt och generös: varje stad blir en övning i att se, där motsägelser – skönhet och våld, nostalgi och omdaning – samexisterar. Staden är helt enkelt en tålmodig skola i urban uppmärksamhet, som gör lyssnaren till en bättre läsare av platser.

martes, 26 de agosto de 2025

Álvaro Cunqueiro

O señor Merlín, asegún se sabe polas historias, era fillo de solteira e de nación allea, e veu herdado pra Miranda por unha tía segunda por parte de nai; pro facía disto tanto tempo que ninguén se lembraba do feito. Soio unha vella camareira de Quintás facía algo de memoria, de que sendo nena levańrona ao enterro dunha señora a Miranda, e tralo crego de Reigosa, que cantaba mui ben, ía don Merlín vestido de negro, agás unha gran bufanda colorada, e xa daquela tiña mi amo a barba branca. Tamén facía memoria a vella de que ía no enterro o conde de Belvís cunha gorra de plumas, i o seu enano de portacolas, e que viñeran mulleres de Lugo facer o pranto, i as máis mozas delas ían descalzas de pé e perna. Por don Merlín non pasaban anos, e disto queixábase coma dunha horamá, pro poucas veces, que o ser dil era aparentar mui franco i aberto, contento do mundo e parrafeador, e sorría mui doado: axudábanlle a ser franco os ollos craros, i aquela súa fronte levantada e señora, i hastra o aquel que tiña de aloumiñala coa man dereita cando che falaba. Era de poucas carnes, pro mui estribado no seu e garrido, e mui andador. Pro agora non ía a contar do señor Merlín, senón a facelo prospeito da súa casa, cando eu vivía en Miranda, posto de mozo de pasamán por once pesos ao ano e mantido, as zocas que gastase i os remontados de chaqueta e calzón, amén de catro pares de medias por aniñovo, dous brancos e dous negros. A primeira na casa, despoixas de don Merlín, era mi ama dona Ginebra. Era unha señora mui sentada, verán e inverno coa súa peleiriña negra mui bordada con abalorios. Tampouco era do país, e prendía algo na fala. Tiña un pelo loiro mui fermoso e longo, que recollía nun grande moño, e nunca vin pel tan branca como a súa. Outa, e máis ben gorda, tiña un gran andar, i era mui graciosa de seu no mando, algo súpeta eso si e por veces seca, pro mui mantedora da xente e do gado. Cásque se non saía da casa, e pola serán sentábase no salón, a carón do balcón grande, a bordar nun gran pano que ía envolvendo a poucos arredor dunha cana de prata. En inverno gastaba mitóns de lá, e polo verán de fío branco, mui calados e con froliñas bordadas. De cando en vez paraba de bordar pra rascarse o lombo cunha manciña de buxo que tiña, montada nunha varíña de avellán. Algo de tristura coido eu que levaba aquela señora Ginebra nos ollos mouros, e si sorría, non era en cada e cando, era como si pedise a esmola de que ti sorrises tamén. Dicían que era viuda dun grande rei que morréu na guerra, e que tivo a noticia por un mozo que estaba en Miranda probando un peite de ouro. De señorio era, e don Merlín señoreábaa ao falarlle, e na cociña non poñía man, coma non fora pra facer a colineta os días de festa. A min tomoume lei, i os domingos pranchábame un pano branco pra que me soase na misa. Cando viña a Miranda xente de copete, subían os hóspedes ao salón e bicábanlle a man, e dona Ginebra ensináballes o bordado, desenrolando o pano da cana de prata, i eu lémbrome do señor Deán de Santiago, cando veu a Miranda a mercar o quebranoes, con antiparras postas lendo no bordado, dicéndolle a mi ama que atopaba ao señor Tristán mui parecido e que dona Oriana cáseque falaba. Eu estaba na porta do salón esperando permiso pra ofrecerlle a Súa Señoría un vasiño de viño Getafe con biscoitos rizados. A man dos traballos quén a levaba era Marcelina, unha camareira de obra de corenta anos, regorda e pequeñeira, mui colorada, gran faladora e tiñana por cociñeira de mérito. Tiña man de todo, dos traballos da casa, da facenda grande e da miuda, das criadas e da labranza, da feira e dos pagos. Engalanábase moito coas novidades, e cando viña un señorito de visita, anque fora un algaribo, ficaba dil namorada por un mes. Pasaba por parenta do amo e sobríña do escribano da Azúmara, i o que máis lle gostaba, despois de que lle chamaran doña Marcelina, era que a créaran no segredo dos que íban e viñan onda o señor Merlín. —Ise cabaleiro que veu á noitíña era un correo de El Rei de Francia, que ten medo que lle malpaira unha filla. Coñecíno pola espora moura i unha chave de prata que traía ao cinto. Todo sabía Marcelina, tódalas señas dos que ían e viñan, i os sete pareceres que hai en cada historia. Pra min foi boa madriña no que latricaba burlándome de que eu andaba depenicando das mozas. Pra o cabalo Turpín e pra os cáns Ney e Norés, e máis pra ir a Meira e mandados, inxerir as cerdeiras e termar dos obreiros que viñan ás labouras, estaba Xosé do Cairo, que era un mozo mui outo i escanabeirado, do pelo mui brizo, os ollos pequenos e chiscos, mui bulrento; en home de tanta guinda pasmaban as mans pequenas i amadamadas que tiña, i era mañoso pra calquer argallada, e tamén tolo pola caza... Polo bulrento, non amistaba moito coa xente. Pro era destemido, e igoal saía con noite pecha pra Lugo, atallando pola fraga de Eirís, onde tódolos días o lobo saudía á xente. O can Ney durmía de cara ás súa cama, i a min comezoume a mirar ben cando o Norés, un can lontréiiro, mouro como a noite, pro coa gracia de ter as bragas brancas, reviraba por os alléos e mui solto pras do da casa, dou en vir ao meu camarote a facer noite. Eu adormecíame mui ben co aquel seu roncor seguido. Xosé do Cairo, fóra de argallada das súas toleas, era un home leal. Comía á mesa con nós, os probeiros nas ceas, quitándolle de mala gana a pucheira aos criados. Despois viña Manuela de Castro, de pelo roxo i a sida boa pequena, quieta nos beizos coma o leite cando arrefría, que morréu asubiando na ocidía e no trato da casa, e Celia, que fora moza do egre de Ouras, e estudía a fábrica i a forxa. E despois viña eu, que estaba ao mundo do señor Merlín. A casa estaba no couto de Miranda, i era grande e ben fallada, con un balcón sobre o camiño de Meira e solana á cara do sol, e preto á eira o forno de mi amo, que tiña ateigado dúas cámaras e por detrás unha correu pra bestas dos visitantes, que ista era do meu cuidado, tanto pra estar coma pra arrendar as iogas i os cabalos. Na cámara grande do forno, á senta de veludo verde, léndo no atril o libro das historias, recibía don Merlín aos leopoldes. Na gaiola de vidro asubiaba o escornabois, i da redoma do bálsamo de Fierabrás pingaba pola billa de buxo dourado de Monte novo, no vasiño de prata, o roxo e perfumado licor. Eu, cabo do atril, coa palmatoria na man, e entón don Merlín botaba a auga, ao áer, e polas follas dos libros sagrados, vago a vago, adiviñando os milagres do mundo. O gato Cebes, un gato alíñeo e cego, viña deitarse nos meus pés. Merlín e familia. Álvaro Cunqueiro. 

lunes, 4 de agosto de 2025

Index Plantarum Hortensis 2025



 

Acanthus mollis – Acanto

Angelica sylvestris – Angélica silvestre

Bellis perennis – Margarita silvestre

Bougainvillea spectabilis – Buganvilla

Brugmansia suaveolens – Floripondio

Buxus sempervirens – Boj 

Camellia sinensis – Camelia

Canna indica – Achira

Celtis australis – Almez

Cercis siliquastrum – Árbol del amor

Chelidonium majus – Celidonia

Chlorophytum comosum – Cinta

Citrus limon – Limonero

Crocosmia aurea -  Flor de San Valentín

Cupressus arizonica – Arizónica

Cydonia oblonga – Membrillo

Cyperus papyrus – Papiro

Dryopteris filix-mas – Helecho macho

Eriobotrya japonica – Níspero

Ficus carica – Higuera

Geranium robertianum – Hierba de San Roberto

Ginkgo biloba – Ginkgo

Grimmia pulvinata – Musgo

Hedera helix – Hiedra común

Hydrangea macrophylla – Hortensia

Ilex aquifolium – Acebo

Juglans regia – Nogal

Laurus nobilis – Laurel

Lamium purpureum – Ortiga

Lolium perenne – Hierba

Magnolia grandiflora – Magnolio

Magnolia soulangeana - Magnolia

Marrubium vulgare – Marrubio blanco

Monstera deliciosa – Costilla de Adán

Persicaria capitata – Hierba de los carpinteros

Persea americana – Aguacate

Primula vulgaris – Prímula

Prunus domestica – Ciruelo

Prunus persica – Melocotonero

Pteridium aquilinum – Helecho águila

Punica granatum – Granado

Pyrus communis – Peral

Rosa - Rosa

Rumex obtusifolius – Lengua de buey

Sambucus nigra – Saúco

Smyrnium olusatrum – Apio caballar

Taraxacum officinale – Diente de león

Tradescantia fluminensis – Amor de hombre

Umbilicus rupestris – Ombligo de Venus

Vitis vinifera – Parra

Wisteria sinensis – Glicina

Xanthoria parietina – Liquen amarillo

Yucca – Yuca

Zantedeschia aethiopica – Cala


miércoles, 23 de julio de 2025

Uppsala

med cirka 240 000 invånare, är Sveriges fjärde största stad och en av landets mest dynamiska kunskapsregioner. Den är internationellt känd för sitt anrika universitet, grundat 1477, vilket gör det till Nordens äldsta, samt för Akademiska sjukhuset – ett av de främsta sjukhusen i Skandinavien. Staden har en ung och växande befolkning tack vare sina två universitet, Uppsala universitet och SLU, och rankas högt nationellt vad gäller innovation, utbildning och livskvalitet. Uppsala kombinerar medeltida historia med högteknologisk framtid och är central i Sveriges forskningslandskap, särskilt inom medicin, bioteknik och hållbar utveckling. Närheten till Stockholm (40 minuter med tåg) och Arlanda flygplats förstärker dess roll som ett strategiskt nav. Uppsala är också ett kulturellt centrum, känt för Carl von Linné, domkyrkan, Gustavianum, och en livlig konst- och musikscen. Samtidigt är staden präglad av gröna parker, ån som rinner genom centrum och ett rikt föreningsliv. 





 

Karlskrona

anlagd 1680 på Trossön, är ett unikt exempel på en stad helt konstruerad för krigets logik, utan ursprunglig handelsfunktion, där stadsplanen – fastställd redan 1683 – präglas av militär disciplin och monumental kontroll. Det mest fascinerande här är denna strikta separation mellan det civila och det militära, fortfarande läsbar i stadens struktur: torget, Sveriges största, öppnar sig som ett nästan tomt fält där två kyrkor av Tessin d.y. reser sig som maktsymboler, och varvsmuren markerar tydligt gränsen mellan skydd och utsatthet. Utflykten till Stumholmen, platsen för 1993 års bomässa, visar hur militära områden under senare tid blivit laboratorium för samtida, sjönära boende, vilket speglar övergången från krigets stad till fredens arkitektur. Karlskrona blir därmed ett vittnesmål om hur krigsförberedelse formar stadsrum, en aspekt ofta förbisedd i svensk urban historia, där garnisonsstäder och kasernkomplex påverkat stadsutvecklingen lika djupt som industrialiseringen. Men vad händer när kriget aldrig kommer? Staden förblir ett skal för ett uteblivet hot, likt de märkliga befästningarna i Tabor eller den paranoida samtidsstaden där kontroll och rädsla byggts in i arkitekturen. Det är just denna paradox – ett territorium skapat för konflikt men levt i fred – som gör Karlskrona till en av Sveriges mest tankeväckande och dramatiskt laddade stadsformationer.









Hjo




Hjo är en av de tre städer i Sverige som får kalla sig Trästad. De andra är Eksjö och Nora. I Hjo finns en parkering där det står Trästaden. Vi har parkerat där och promenerat in i det medeltida gatunätet. Men under Trästaden Hjo upptäckte vi småstaden Hjo, och under småstaden Hjo glesbygden Hjo. En stad med ett unikt kulturarv men en minskande befolkning och relativt hög arbetslöshet. På en av Sveriges vackraste stadsplatser saknas helt den tillväxande stadens dyra kompletteringsbebyggelse. Ingen mäklare står i de vackra stora handelsträdgårdarna inne i det medeltida gatunätet.Trästaden är den ursprungliga staden. En gång var alla städer av trä. Ständigt hotade av brand. Men hotet efter 1930 var snarare en oförståelse för trästaden som typ. Vi har nystat upp historien om hur trästaden Eksjö räddades av den modiga stadsarkitekten på 1960-talet. Men också hur just fattigdom och avsaknad ekonomi räddat städer genom tiderna. Mitt I Göteborg stod också ett slag om trästadsdelen Haga på 1970-talet. Var det rentav där som socialdemokratins moderna idé om stadsbyggande dog? Har de inte repat sig sedan dess?Det och mycket annat (som hur en spontan trästad uppstod i Tallin och trästaden som surdeg) får du veta i Hjo/Trästadsavsnittet av Staden. Hjo, en pittoresk småstad belägen vid Vätterns västra strand i Västra Götalands län, utmärker sig genom sin välbevarade trästadsarkitektur, sitt naturnära läge och en stark historisk identitet kopplad till såväl hantverk som badkultur. Med anor från medeltiden och en stadsplan som fortfarande präglas av smala gränder, lågmälda trähus och sjönära promenadstråk, erbjuder Hjo en särskilt atmosfärisk miljö där det förflutna och nuet samexisterar harmoniskt. Staden är kanske mest känd för sitt medlemskap i nätverket "Tre trästäder" tillsammans med Eksjö och Nora, ett initiativ som syftar till att bevara och lyfta fram Sveriges trästadsarv. Dessutom är Hjo ett populärt turistmål, inte minst på grund av Hjoån, den vackra stadsparken ritad av arkitekten Per Olof Hallman, och det klassiska träslottet Guldkroksbadet. Under sommarmånaderna blomstrar staden med marknader, konsthantverk och båtliv från hamnen där ångbåten S/S Trafik fortfarande trafikerar Vättern. För den kulturhistoriskt intresserade erbjuder Hjo inte bara bevarade byggnader utan även museer, gallerier och en rik berättartradition. Namnets ursprung tros komma från det fornnordiska Hyo, med anknytning till "den slingrande" ån som rinner genom staden. Med cirka 9 000 invånare är kommunen liten men aktiv, och närheten till större orter som Skövde och Jönköping gör den strategiskt belägen för både boende och besökare. Industrin domineras idag av småföretag inom trä, metall och livsmedel, men staden satsar även på hållbar turism och lokal innovation. En speciell aspekt är Hjos långa tradition av hälsobrunnskultur från 1800-talet, då välbeställda besökare sökte sig hit för kurbad, frisk luft och vacker natur. Även idag lever detta arv kvar i form av spa-anläggningar och vandringsleder med kurortskaraktär. Hjo erbjuder därmed en ovanlig syntes av historisk charm, arkitektonisk autenticitet och samtida livskvalitet. Framtiden för Hjo ser ljus ut tack vare ökande turism, kulturell medvetenhet och ett fortsatt fokus på bevarandearbete. Med sina träbyggnader, sin naturskönhet och sin kulturella kontinuitet är Hjo en av Sveriges mest intakta småstäder.










Summer BOOKS

















Una pareja (1993) – Emmanuèle Bernheim
Humo (1936) – Djuna Barnes
La invitada (2020) – Emma Cline
Casi perra (2021) – Leila Sucari

Helsinborg

ligger vid Öresunds smalaste punkt, mittemot danska Helsingør, och är en av Sveriges äldsta städer med rötter från 1000-talet och en nutida befolkning på cirka 150 000 invånare. Staden har länge varit en strategisk knutpunkt för handel, kultur och försvar, med Kärnan – ett medeltida torn från 1300-talet – som stolt symbol för dess historiska betydelse. Samtidigt har Helsingborg utvecklats till en av de mest innovativa och hållbara städerna i Skandinavien, särskilt genom stadsutvecklingsprojekt som H+, Oceanhamnen och H22 City Expo. Staden utmärker sig genom en unik blandning av gammalt och nytt: pittoreska gränder i centrum, neogotiska byggnader, moderna hamnkvarter och ett pulserande kulturliv med Dunkers kulturhus som nav. Helsingborgs näringsliv präglas av starka logistiklösningar, ett av Nordens viktigaste hamnområden och närvaro av globala företag som IKEA och Öresundskraft. Det geografiska läget, tillsammans med utmärkta tågförbindelser, färjetrafik till Danmark och ett växande innovationsklimat, gör Helsingborg till en attraktiv plats för såväl företag som studenter och kreatörer. Staden har nära samarbeten med Lunds universitet och investerar i cirkulär ekonomi, digital hälsa och smart stadsplanering. Områden som Drottninghög har blivit förebilder för socialt hållbar omvandling, där medborgardialog och ekosystemtjänster går hand i hand. I projekt som SeaU och Norra hamnen förvandlas tidigare industriella ytor till levande stadsdelar med bostäder, kontor och publika miljöer. Helsingborg erbjuder också ett rikt friluftsliv – från promenader i Slottshagen till botaniska upplevelser i Fredriksdal – och är känd för sin närhet till havet, naturen och kontinenten. Kulturfestivaler, konserter, lokal matkultur och ett växande nattliv gör staden attraktiv för både unga och äldre. Helsingborg är idag en förebild inom nordisk stadsutveckling, där hållbarhet, tillgänglighet och historia vävs samman i en framtidsorienterad helhet.




viernes, 18 de julio de 2025

FERIAS Y CONGRESOS ________ SERGI PAMIÉS

 


«El azar es el destino de los pobres.» Lo escribí hace treinta años, camino del aeropuerto, dentro del taxi, con la grandilocuencia de un aforista y la perspectiva de un vuelo transoceánico. Entonces yo era propenso a combatir los nervios de las expectativas con este tipo de digresiones, que anotaba en una libreta que actuaba como papel secante contra la hiperactividad mental. Además de la libreta y del pasaporte, también llevaba la carta que me acreditaba como invitado del Salon du Livre de Québec. Me la había aprendido de memoria, en especial la frase: «Je vous signale que vous voyagerez en même temps que monsieur Vázquez Montalbán». De Manuel Vázquez Montalbán admiraba su lucidez, su capacidad de trabajo y su estilo. Novelista, ensayista, poeta, cronista, satírico y hereje del marxismo, me parecía un virtuoso del sarcasmo y la irreverencia. También era prolijo y presentador recurrente, gastrónomo y cocinero aficionado, erudito del fútbol y abajo firmante de manifiestos de causas perdidas. Lo había conocido el 9 de abril de 1983, en la presentación de uno de sus libros de poemas. El acto se celebró en el paraninfo de la Universidad de Barcelona ante un público escaso, medido por el tono melancólico del ponente. Él superó el miedo escénico leyendo con la misma determinación que habría utilizado si la sala hubiera estado llena. Al terminar, cumplí con la liturgia de que me dedicara un ejemplar del libro presentado, Praga, que todavía conservo. Él fue generoso y cáustico. Generoso porque la dedicatoria —«Para Sergio, uno de los primeros conocedores de Praga»— me otorga la condición de testigo privilegiado. Cáustico porque, sin decirlo, relativiza la decepción de que fuéramos cuatro gatos. Aquel primer contacto reforzó el tipo de vínculo que, gracias a las afinidades electivas, no necesita ser correspondido. Vázquez Montalbán publicaba tanto que lo incorporé como pieza clave de una formación caótica, voraz y autodidacta. En una dimensión subconsciente, también debió intervenir una anécdota familiar que entonces yo no podía conocer porque tardaría unos años en pasar. Seré breve: Vázquez Montalbán era miembro del Comité Central del mismo partido que presidía mi padre. Yo había empezado a publicar y a colaborar en los medios de comunicación y decidí dejar mi trabajo de administrativo, con el que me ganaba la vida, para probar a convertirme en freelance. No tenía deudas, ni responsabilidades familiares ni ninguna vocación política hereditaria. A mi padre, sin embargo, le preocupaba que quisiera sumarme a la tribu de los bohemios (excurso: siempre me ha parecido injusto que los padres quieran intervenir en lo que hacen sus hijos y los hijos no puedan intervenir retrospectivamente en lo que hicieron sus padres). Entonces no me lo comentó, pero al salir de una reunión del Comité Central, mi padre le preguntó si le parecía temerario que yo abandonara un trabajo “de verdad” para hacerme freelance. Años más tarde, mi padre me contó que Vázquez Montalbán había elogiado mis aptitudes y que eso le tranquilizó. Como no he sido tan breve como había prometido, lo compenso con una elipsis: pasaron los años. Vázquez Montalbán se convirtió en un referente novelístico, periodístico, intelectual y humorístico. Yo seguí leyéndolo, y, en la medida en que este oficio me enseña a liberarte del exceso de mitos, dejé de venerarlo para limitarme a admirarlo, sobre todo como topógrafo de una Barcelona de azoteas con pianistas represaliados, o cuando ejercía de forense del futuro y del pasado. Y, de nuevo, el azar. Él era uno de los columnistas más prolíficos y respetados del periódico El País. Allí escribía incluso en la sección de deportes, donde deconstruía las contradicciones del barcelonismo. El periódico le pedía cada vez más artículos, pero él viajaba mucho para promocionar las traducciones de sus libros y no siempre podía atender los encargos ni adaptarse a las servidumbres de las diferencias horarias. Un día, no recuerdo si desde Buenos Aires o Ciudad de México, cuando le pidieron una columna urgente sobre el Barça, sugirió que me la encargaran a mí. La concatenación de movimientos propició que el Salon du Livre de Québec invitara a dos autores de Barcelona traducidos al francés. Uno, consagrado. El otro, debutante y ansioso por descubrir qué significaba viajar «en même temps» que Vázquez Montalbán. Mi propósito era no dirigirle la palabra hasta que él se manifestara. El viaje no debía convertirse en una amenaza oportuna que acompaña y transforma una oportunidad de tranquilidad en una obligación de conversación. Que él conociera a mis padres multiplicaba el riesgo de malentendidos. Por eso entré en la terminal dispuesto a volverme invisible y evitar situaciones incómodas. Afortunadamente, él fue tan eficaz como yo. La combinación de vuelos era Barcelona-Ámsterdam, tres horas de tránsito, Ámsterdam-Montreal y, desde el aeropuerto de Montreal, un autocar de la misma compañía (KLM) hasta la ciudad de Québec. Él tenía fama de ser silencioso, introvertido y, al igual que mi padre, un poco sordo (segundo excurso: durante un tiempo trabajé en el proyecto de una novela en la que todos los personajes eran comunistas y sordos). Era la suma idónea de ingredientes para favorecer la máxima intimidad. De manera que, cuando en el primer vuelo lo vi subir al avión, no le dije nada ni le hice ningún gesto de complicidad para confirmarle que viajaríamos juntos. De hecho, estaba convencido de que nadie le había prevenido de que viajaríamos «en même temps». El reto se iba transformando en pasatiempo: ¿seríamos capaces de llegar a Québec sin decirnos nada? Lo intentamos. Él, desde una timidez que había convertido en escudo. Yo, desde la consciencia del papel de admirador (entonces no sabía que, unos años más tarde, acabaría haciéndole de suplente). Por la experiencia de mis padres sabía que lo que más agradece una persona públicamente conocida cuando tiene la oportunidad de viajar es que le respeten el placer del anonimato. Resultado: hasta Ámsterdam no tuvimos ninguna interacción, ni siquiera una mirada. Y una vez en el aeropuerto, la grandiosidad de la terminal nos convirtió en hormigas abducidas por pasillos mal señalizados en los que, por suerte, abundaban las tiendas libres de impuestos y los quioscos de comida hiper-calórica. El avión hasta Montreal era un jumbo. En el momento de embarcar, la distancia con Vázquez Montalbán se acortó lo suficiente para que, con un esbozo de sonrisa oblicua, él me diera a entender que me había identificado. No era ninguna invitación al diálogo, y yo se lo agradecí. Tampoco soy un prodigio de sociabilidad y me complica la complicidad fumadora. Unos metros más allá, yo, que nunca he fumado, me concentré en contemplar el paisaje. Era un intento de evasión: sostener las piernas y no romper el distanciamiento que, con tanta disciplina y armonía, ambos habíamos cultivado. Resultó que el lugar en el que se había detenido el autocar era de una maravilla. «La perspectiva del horizonte se enriquece con meandros sinuosos y una procesión de bosques perfectamente organizados para adaptarse a los cambios de luz», anoté. Era finales de abril. El deshielo alimentaba un triple caudal que tramitía la abundancia de los excedentes y que me hizo pensar en los paisajes de las novelas de John Irving. El doctor Fever fumaba y se reía solo, como un psicópata con excedentes de vida interior. Vázquez Montalbán fumaba sin inmutarse. Quedaban dos horas de viaje. Y entonces, como interludio majestuoso, una bandada de patos salvajes apareció cruzando el cielo. Hay momentos en la vida en los que todo adquiere un sentido que no te será revelado hasta muchos años más tarde. Es como si lanzaras un bumerán sin darte cuenta de que lo estás invitando a volver, no sabes cuándo, tendrás que verte tú a saber qué. Ni el doctor Fever ni Vázquez Montalbán se dieron cuenta de que me había quedado extasiado contemplando una bandada de patos en forma de V, con los ejemplares más jóvenes en el vértice, marcando la punta de una flecha imaginaria. Luego supe que la sincronización de las bandadas se produce, a través del aleteo, para aprovechar mejor las corrientes de aire. La geometría de estas formaciones no es un capricho estético, sino una medida de ahorro de energía. A los patos les importa un bledo la plasticidad del momento. Si soy fiel a lo que vi, con una cursilería que salta a la vista, anoté entonces, los colores del cielo eran «una premonición de crepúsculo». Quién sabe si quería describir el deseo de sincronizarme con la bandada. La invitación estaba en lo cierto: no estaba viajando con Vázquez Montalbán sino al mismo tiempo. A partir de aquel momento, él abandonó la última fila del autocar (y yo la primera) y, sin la presencia del gigante asiático, pudimos romper el hielo con breves intercambios de, como máximo, tres o cuatro sílabas. Era un pequeño paso para la historia de la comunicación pero un gran salto para resquebrajar nuestras timideces. Nos alojábamos en el hotel Hilton y entonces sí, dejando claro que nuestra comunicación funcionaría a través de una parquedad consentida, él me pidió que lo ayudara con el francés, no porque no lo entendiera sino porque se había olvidado el audífono en casa y temía no oír lo que le decían o no captar los giros de la lubricante fonética quebequesa. Ese fue el pretexto para definir mi papel: situarme siempre al sur de su oreja buena y traducirle una versión aproximada de lo que le preguntaban los editores, activistas, periodistas, colegas y lectores que, en cenas y encuentros, coloquios y entrevistas, se le acercaban para manifestarle una admiración auténtica. Para mí fue un curso intensivo sobre el oficio de escritor. Era mucho más interesante hacer de escudero de Vázquez Montalbán que ejercer de caballero andante de mis propios demonios. Él hizo toda una exhibición de inmensos recursos. Si le preguntaban sobre las recetas inmorales de uno de los libros que promocionaba, hablaba del canibalismo como metáfora del presente. Si le preguntaban por la anunciada muerte de Pepe Carvalho o por la Barcelona olímpica, reivindicaba la memoria desahuciada por el franquismo y denunciaba la especulación y la codicia, que ya presagiaban la estafa neoliberal. Y si tropezaba con interlocutores rabiosamente politizados, les regalaba las palabras y los nombres que deseaban oír: hegemonía, ortodoxia, Berlusconi, Maradona, Concha Piquer. De vez en cuando saboreábamos silencios que solo interrumpíamos si era estrictamente necesario. Y como premio, un sábado que debió de ser inolvidable porque no tomé ninguna nota y me acuerdo de todo. Al final de una mesa redonda sobre literatura catalana, él me propuso salir a dar una vuelta por la ciudad. Visitamos el Château Frontenac, el hotel que definió como “hitchcockiano”, Impulsados por la misma inercia, enseguida nos refugiamos en el bar. Me habló del Barça de Juanito Segarra, de la vocación cinematográfica de su hijo y de las virtudes del Canadian Club, un whisky que los camareros indígenas sabían dosificar. Recorrimos la ciudad, sabiendo que la sordera de uno, la propensión a respetar la jerarquía del otro y la sed en común eran un buen punto de partida para el compromiso histórico. Me contó que se estaba preparando el musical Flor de nit y que su director, Joan Lluís Bozzo, le había recomendado a una cantante griega (creo que era Eleftheria Arvanitaki). Encontramos una tienda en la que, en la sección de World Music, localizó tres de sus cedés, que compró con la sonrisa más explícita que jamás le vi. En ella confluían tres ríos: la ilusión por el musical sobre la Barcelona anarquista y cabaretera, el placer del anonimato sin interferencias y la euforia no dosificada del whisky. Más tarde teníamos una cena con los organizadores del Salon. Cuando, algo encapotados, llegamos al Hilton, él se acercó a la recepción y pidió una máquina de escribir eléctrica. Entonces entendí la diferencia entre un escritor consagrado y un debutante: la máquina de escribir tardó cinco minutos en aparecer y, sin ninguna petulancia, Vázquez Montalbán pidió que se la subieran a la habitación. Faltaba una hora para la cena y me dijo: “Escribo la columna de El País, la envío por fax y quedamos aquí dentro de tres cuartos de hora”. La columna debía de ser sobre la segunda vuelta de las elecciones francesas o sobre el regreso de Maradona a la selección argentina. Fuera como fuera, no se excusó, no se quejó, no dramatizó. A mí me pareció admirable: sabía que tenía que entregar y entregó. No necesitaba condiciones excepcionales para escribir: bastaba con una máquina, una hora, un par de ideas y una cadencia de frases perfectamente acompasadas. Bajó a la hora justa, como si llevara escrito un cronograma invisible, y nos fuimos a la cena, que se alargó más de lo previsto. Cuando, alrededor de la medianoche, regresamos al hotel, me acompañó hasta la puerta de mi habitación y me dijo: “Gracias por la traducción simultánea. Has estado impecable”. Y añadió: “Mañana me voy a Trois-Rivières. No hace falta que vengas”. El “no hace falta que vengas” era un halago. Yo, que había empezado el viaje con la voluntad de mantenerme al margen, lo interpreté como el reconocimiento de haberlo logrado. Me sentí feliz como un bumerán que acaba de encontrar la mano que lo ha lanzado.









miércoles, 28 de mayo de 2025

Shinohara

 


Kazuo Shinohara wa, “ie wa geijutsu sakuhin de aru” to iu shuchou ni yotte, sengo Nihon no jutaku kuukangainen o saiteigi shimashita. Kare no ie wa tada no sumika de wa naku, fukuzatsu na kuukan shikou no hyougen de ari, shikou no joushiki ni hanshi, kantan ni kaishaku dekinai mono deshita. Shinohara no sakuhin wa, dentouteki na katachi ni nezasu chuushou kara, toshi no konton o umidasu chikara to shite toraeru made, yottsu no tokui na sutairu o matotte imasu. Suugaku o mananda keiken kara, Shinohara wa tokuyuu no keishiki teki na kisei o motte kenchiku ni torikakari, sono dezain wa junketsu to fujun, chinmoku to kouzou no aida de yureugoki, kako kara eikyou o uke nagara mirai e to tenkai shite imashita. Kare no ie wa, chiisaku, kikakuteki de, kyouchou na taiken no ba o tsukuri, kuukan o honshitsu made sobo ni shi, juusha to kouzou no arasoi to iu nama na taiken o shiji shimashita. Keishiki o koete, Shinohara wa hitotsu no keifu o katachi zukemashita. Sejima, Itou, Hasegawa nado e no eikyou wa, Nihon modanizumu no kiso o katachi tsukuru shunkan o irodotteimasu. “kuukan ni eien o kizamu” ya “zero-do no kikai to shite no kenchiku” to iu shikou wa, sedai o koete hibiki tsudzuketeimasu. Shinohara no eikyou wa, kaiko de wa naku, hitotsu no houhou to shite ikitsudzuke, sore wa gendai no imeeji to kinou ni michita jidai ni oite, betsu no mono—shikou, mujun, fukaketsu na bi no kenchiku—o teikyou shimasu.

domingo, 25 de mayo de 2025

Ryue Nishizawa

 


https://www.youtube.com/watch?v=SV883P6WzeM

Towada-shi kara no yōbō de ichiban boku wa kioku ni nokotte iru mono ga, kanchō-gai dōri zentai o fukkatsu saseru to iu gurando dezain deshita. Bijutsukan wa, tōri no ichibu no yōna tatemono, shikichi kyōkaisen o kanjisasenai kōzō toshite kōsō saremashita. Bijutsukan wa, tōri o aruite iru dake de āto ga mieru, shizen kō o toriireru tame no ōkina shō u~indō o motsu yō ni shite, machi to āto no dōkyo-sei o mezasu mono desu. Tatemono no naka kara mo, soto no fūkei ya kisetsu ga kanjirareru yō ni kōkai-teki na burijji mo kumikoma rete imashita. Kore wa, machi no nagare no naka de, bijutsukan ga “tokubetsu na basho” to shite jishin o moteru tame no dezain datta no desu. Kekkyoku, “nani no tame no basho ka” ga hontō ni daiji de, tada no kanchō ya nōzei no tame no tokoro janai, “purezento o suru” toki no yō ni, teinei ni, utsukushiku hōsō sareta basho—sore ga bijutsukan no katachi da to omotta no desu.

jueves, 22 de mayo de 2025

Riken Yamamoto



https://www.youtube.com/watch?v=fZR-ZBC-n3g

Dōzo yoroshiku onegai itashimasu. Onegai shimasu. Negai negai masu. Kenchiku no sekkei sukiru tte iu no wa ma dō iu fū ni kōjō sasete ittara ii no ka tte iu tokoro wa kekkō jitsu wa dokuritsu sareta hito tte kekkō muzukashii. Ma shishō mo inakunattari suru to desu ne, muzukashii n janai kana. Un un. Aete ne, aete sō desu. Un. De sono naka de kono chiisana fūkei no shashin o toru tte iu no wa sakki Inui-san ossharareta no wa yappari soko ni dezain no hōkō ga un nan da to. Jibun toka ma sutaffu no minna ga dezain sukiru o mu... un, benkyō suru tame no ano hitotsu no katsudō demo aru tte iu hanashi o saremashita kedo. Un un. Nanka un, sono hen no koto mo mō ippo fumikonde ohanashi kiite omo desu ka. Minna kikitai deshō ne sore ne.



jueves, 15 de mayo de 2025

Kenchiku no Koe Hachinohe-shi Bijutsukan Intabyū






Bijutsukan o mori no you ni, kouen no you ni tsukurou to iu konseputo wa hajime kara kangaete inakatta. Hachinohe-shi no shimin katsudou ga sugokatta node, bijutsukan o tsukatte hyougen ya katsudou ga dekiru basho o tsukuritai to omotta. Junto Roomu to iu tokuchou teki na kuukan o tsukuri, ura no katsudou mo arawasu dezain ni shita. Shokuin no kaigi mo okyakusan ni mieru you ni shite, shizen na fureai o unagasu kuukan o mezashita. Jaianto Roomu wa koukan no yoku hibiku kuukan dewa naku, hanashi yasui kankyou o mezasu. Koshitsu gun to no kumiawase de tenrankai ya rekuchaa, waakushoppu nado ga ryuudouteki ni okonawareru you ni shita. Machi no naka de no ookisa ya sugata mo juuyou ni kangae, hiroi kaikou o tsukuri hitobito ga tachiyoreru you ni shita. SNS jidai no tame, kotoraerarenai fuukei o ikasu dezain. Hachinohe-shi no Book Center ya taikai na purosesu kara shoukanshin no aru bijutsukan ga tanjou. Geijutsu to shimin katsudou no setten to shite, yutakana katsudou ga okoru basho o mezashita.








martes, 13 de mayo de 2025

Kumiko Inui

 

Inui Kumiko wa, jimusho no dezain sukiru o takameru tame ni, “chiisana fūkei” no shashin satsuei o tsūjite, sutaffu to no kyōtsū gengo o tsukuru koto o taisetsu ni shiteiru. Kore wa dezain no hōkōsei o hanasu ba to natteite, dantai to shite no kachikan no kyōyū no yaku o hatashiteiru. Kanojo no jimusho wa, kōkyō kenchiku kara kojin no jutaku, fukushi shisetsu, doboku-kei made tayō na purōjekuto o teigō shi, jisseki to kuchikomi de irai ga zōka shiteiru. Inui wa mata, manga ya fūkei chōsa nado no katsudō mo okonai, “kenchiku wa jinsei no ichibu” to iu shisen de seisaku o tsudzuketeiru. Kanojo wa, keiei to kenchiku no aida ni aru mondai o atarashii shikaku de torae, “kenchiku no keiei” o kangaeru tame no dōga purattofōmu maken o tōshite, nihon zenkoku no kenchikuka to no taiwa mo susumete iru.

https://www.youtube.com/watch?v=hlpSMKX7ago


Itsuko Hasegawa







Watashi wa zutto, kenchiku wa hitobito no seikatsu ni fukaku musubitsuite iru beki da to omotte kimashita. Toku ni chiiki ya inaka de wa, kenchiku ga tada no tatemono de wa naku, sono basho no rekishi ya kankyō, soshite soko ni ikiru hitotachi no koe kara umareru mono da to kangaeteimasu. Tatoeba, seishin byōin no keikaku de wa, byōin rashikunai, yasashii kankyō o tsukuru koto ni chūmoku shimashita. Shizen o torikomi, hibi no hikari ya kaze, nioi nado, sonna kansei o taisetsu ni suru koto de, ningen wa iyasareru to shinjiteimasu. Watashi no kenchiku wa, yūkō na kōryū o sasaeru tame ni, komyuniti no naka no hito-tachi to kyōryoku shite tsukutte ikimasu. Kodomotachi to wākushoppu o okonai, sono chiiki ni ikiru hito no koe o kiku koto kara hajimemasu. Soko kara hajimete, hontō ni hitsuyō to sareru kūkan ga mieru yō ni naru n desu. Saikin wa, wakai kenchikuka-tachi ga, atarashii tatemono o tsukuru yori, akiya o naosu, chiisana kōkyō kūkan o tsukuru to iu katachi de, jissai no seikatsu ni chikadzuita shigoto o shiteimasu. Kore wa, watashi ni totte mo totemo taisetsu na dōkō da to omotteimasu. Kenchiku wa, ōgata de me o hiku mono janakute ii. Taisetsu na no wa, nichijō ni ikizuku mono, hitobito no tame ni aru mono desu. Watashi wa kore kara mo, chiisana basho kara hajimaru kōkyō kenchiku o, hitobito to issho ni tsukutte ikitai to omotteimasu.

Toyo Ito





Masu mazu wa ano koko de e sareta no wa Supiru Hatto de, ma sude ni ichinen ijou mae desu ne. E de, sono toki ni e ma kono tochi mo karamattainakattan desu kedo mo, e ma kono atari no naka o mite, e basho o erabu koto kara sutaato shimashita. E de kono, e kono tochi ni donna fuu ni sono jiamu ga kou okareru no ga ichiban fusawashii n darou to iu koto de, ano ni-san ten kousaku sagyou ga kurikaeshi saremashita. De tousho wa, ma kono you na chikamasu, sono tsuchi kara tsuchi ga kou sono mama moriagatte kita you na, e sonna chijou ni deta doukutsu mitaina, sonna kinteki na kouzou o kangaeteimashita. Tokoro ga, maa nanka sono sono chiten sono mono no you na kenchiku wa, dou koko de wa chotto chigau n janai kana. Kore wa mushiro nanka nenji ni wa sou iu koto ga gyaku ni rashiku omowarete, kou iu hontou no shizen no naka ni kita toki ni wa, shikitekina kenchiku tte chotto chigau mono. Na, motto nanika hakkiri to shita katachi o motta mono no hou ga, kono shizen no naka ni wa umaku osamaru na tte iu fuu ni kangae hajimete, soshite ima no you na chikara matameta you na ano katachi ni natteita wake desu ne. Desu kara aru imi de wa, ano hijou ni choukoku-teki na katachi o shiteimasu kedo mo, e sore wa ano kono ue no douro kara me ni, e umi o bakkuni, aruiwa tonai o umi o bakkuni, e kono kenchiku ga donna fuu ni kou shire o egaku ka. Sono koto ga sugoku juuyou ni natta wake de, maa ano mokei o tsukutta toki ni, hajimete "a kore de iin da na" to iu fuu ni omotta n desu.